فن سانتریفیوژ یا فن گریز از مرکز یک دستگاه مکانیکی است که به منظور ایجاد جریان هوا استفاده می شود. هر فن شامل مجموعه ای دوار از پره ها و یا تیغه ها می باشد که بر روی هوا تاثیر می گذارد و جریان آن را کنترل می کند.
این دستگاه توسط الکساندر سابلوکف در سال ۱۸۳۲ اختراع شد. این فن ها امروزه شایعترین فن مورد استفاده در صنعت هستند. آنها اغلب ارزانتر از سایر انواع فن ها مانند فن آکسیال می باشند.
کاربرد فن سانتریفیوژ
با توجه به طراحی ساده این فن به آسانی و به سرعت تولید می شوند و می تواند هزینه های تولید را بسیار کاهش دهد. این نوع فن قابلیت استفاده در فضاهایی که دمای هوا بالاست و آلودگی وجود دارد را دارند. از کارخانه های کوچک تا صنایع بزرگ فن سانتریفیوژ کاربرد بسیار زیادی دارد.
از جمله کاربردهای آن می توان به:
۱. سوله های تولید
۲. کارخانه های صنعتی و کارگاه ها
۳. آشپزخانه های صنعتی
۴. سالن های اجتماعات
۵. بیمارستان ها
۶. ساختمان های اداری
۷. هتل ها
۸. انواع هواسازها
اشاره کرد.
نحوه کار
فن سانتریفیوژ دارای یک شکل استوانه ای است که از تعدادی تیغه که بر روی پروانه قرار دارند تشکیل شده است. در این فن سانتریفیوژ زاویه ورود و خروج هوا ۹۰ درجه می باشد. در فن سانتریفوژ هوا از قسمت پروانه به بخش پره ها حرکت می کند و این امر موجب می شود که انرژی جنبشی افزایش یابد و در هنگام خروج به انرژی فشاری تبدیل شده و این امر باعث ایجاد فشار زیاد می شود. اگرچه حجم هوای خروجی از فن سانتریفیوژ نسبت به فن آکسیال کمتر است اما از فشار بیشتری برخوردار است و جریان هوای با ثبات ایجاد می کند.
مزایا
• با ایجاد جریان هوای ثابت اجازه می دهد تا انرژی تولید کند که تا ۸۴٪ بازده استاتیک را تولید کند. این سطوح کارآیی برای حفظ سیستم های بزرگتر هوا مناسب است.
• در محیط هایی که خوردگی و فرسایش وجود دارد مقاوم هستند.
• سرویس و تعمیر و نگهداری روزانه آن ها بسیار آسان است.
• انعطاف پذیری بالا. فن سانتریفیوژ برای ترکیب چندین جریان هوا و فشار مفید هستند و می توانند چندین حالت جریان هوا از جمله مرطوب و خشک را تهویه کنند.
• این فن ها دارای اندازه های مختلف است و کاربردهای متنوعی دارد.
اجزای کلی
• اجزای کلی فن سانتریفیوژ به صورت زیر می باشد :
• بدنه اصلی، شاسی و لرزه گیر
• موتور الکتریکی و پره فن و صفحه حلزونی
• رولبرینگ و شافت و پولی و تسمه
انواع فن دمنده سانتریفیوژ در تهویه مطبوع
۱- فن سانتریفیوژ فوروارد (فن گریز از مرکز با پروانه خم به جلو)
در این نوع فن، تیغه هایی منحنی و خمیده به سمت جلو روی پروانه قرار گرفته است. همین امر باعث می شود که فشار جابجایی هوا در آن معمولی و بیشتر از بسیاری از هواکش های دیگر باشد و حجم هوای جابجا شده نیز بالا باشد. از فن سانتریفیوژ فوروارد می توان در هوای پاک، سیستم های تهویه و یا تخلیه هوا استفاده کرد.
۲- فن سانتریفیوژ بکوارد (فن گریز از مرکز با پروانه خم به عمق)
نوع و شکل طراحی این نوع فن دقیقاً برخلاف مدل قبل است. فن بکوارد مزایای نسبتاً بیشتری از فن فوروارد به همراه دارد. فن سانتریفیوژ بکوارد فشار هوای بالایی ایجاد می کند، حجم هوای زیادی را می تواند جابجا کند، صدای کمی تولید می کند و کارایی بالایی نیز دارد.
۳- فن سانتریفیوژ ایرفویل
این نوع فن بیشترین کارایی را در میان مدل های معرفی شده دارد. اگر قصد دارید از هواکش خود در محیط هایی استفاده کنید که هوای آن پاکیزه است. فن ایرفویل قادر است با سرعت بسیار زیادی حرکت کند، تاجایی که سرعت آن حتی دو برابر فن فوروارد است.
۴- فن سانتریفیوژ پلاگ (پلاگ فن)
نوعی از فن های سانتریفیوژ صنعتی هستند که بالاترین بازده را در صنعت دارا بوده و به دلیل تطبیق پذیری در شرایط مختلف به وفور از آن ها استفاده می گردد و برای گردش هوا در مکان های تجاری و کاربردهای صنعتی استفاده می شود ولی بیشترین استفاده این نوع فن به خصوص نوع کوپله مستقیم بدون تسمه به دلیل عاری بودن از ایجاد آلاینده در هواسازهای هایژنیک (آنتی باکتریال بیمارستانی استفاده می شود.)
