نقش تابلو برق در چیلرهای تراکمی در وهله اول حفاظت از جان انسان در مقابل خطر آتش سوزی برقی است. همچنین حفاظت از مصرف کننده ها در مقابل کم و زیاد بودن ولتاژ، باراضافه، اتصال کوتاه و هرگونه عامل که چه از نظر الکتریکی و چه از نظر مکانیکی بخواهد به مصرف کننده صدمه بزند از دیگر کاربردهای تابلو برق چیلر می باشد.
در مدارات برای اینکه مقدار جریان خروجی سیستم بیشتر از ورودی اعمال نشود و نیز هر خط خروجی بیش از حد مجاز جریان مصرف نکند، در داخل تابلوهای برق از فیوزها و کلیدهای محافظ استفاده می کنند. که اصولا آنها نسبت به مقدار جریان عبوری بیش از حد مجاز در مدار واکنش نشان داده و قطع می شوند.
تجهیزات الکتریکی تابلو برق چیلر های تراکمی
۱- فیوز
محافظت از مصرف کننده های الکتریکی و سیم های حامل جریان در مقابل بار یا اضافه جریان، و نیز محافظت در مقابل اتصال کوتاه (short circuit) توسط فیوز انجام می شود.
الف) جریان مغناطیسی: جریان ناشی از اتصال کوتاه
ب) جریان حرارتی: حرارت ناشی از عبور جریان در مصرف کننده های سلفی که از سیم پیچ های موتور تولید می شود.
۲- کلید اتوماتیک یا کمپکت
کلیدهای اتوماتیک محافظ جریان مغناطیسی و حرارتی می باشند. یعنی مدار را در مقابل اضافه بار و نیز اتصال کوتاه حفاظت نموده و به طور خودکار قطع می کنند.
الف) کلیدهای کمپکت MCCB
ب) کلیدهای کمپکت MPCB
۳- کنتاکتور
کلیدهای مغناطیسی ای که قطع و وصل کننده مدارات قدرت می باشند. برای تحریک و انجام کار از نیروی الکتریکی و مغناطیسی Electromagnetic یا خاصیت آهنربایی بهره می برد. در واقع کنتاکتور واسطی بین مدار قدرت و فرمان می باشد و برای راه اندازی تجهیزات صنعتی و کنترل سیستم های اتوماسیون استفاده می شود. کنتاکتورها به تنهایی هیچ نوع حفاظتی در مقابل جریان اضافه و اتصال کوتاه ندارند.
۴- بیمتال یا رله اضافه بار حرارتی
این قطعه برای حفاظت جریان حرارتی الکتروموتورها در مدارات قدرت طراحی شده است و همیشه با کنتاکتور نصب می شود. (بیمتال در صورت ایجاد اضافه بار فرمان قطع به کنتاکتور می دهد، یعنی مستقیما مدار را قطع نمی کند.) در صورت قرار داشتن بیمتال در مدار، حتما باید فیوز دیگری مانند مینیاتوری در مدار نصب شود تا آن را در مقابل جریان مغناطیسی محافظت کند، زیرا بیمتال فقط محافظ جریان حرارتی است.
تعریف دیگری از بی متال: بیمتال از دو فلز غیر همنام به هم چسبیده تشکیل شده است که با اضافه شدن جریان نرمال برق دراین فلزات گرمایی کمی بوجود می‌آید. این گرما باعث انبساط طولی فلزات می‌شود و چون ضریب انبساط طولی آنها متفاوت میباشد، باعث حرکت بیمتال به یک طرف می‌شود، از این حرکت در کنترل‌های برق استفاده کرده و به وسیله آن می‌توان جریان برق را قطع و یا وصل کرد. حرکت بیمتال ممکن است تدریجی و یا با استفاده از یک صفحه فلزی ممکن است سریع باشد.
۵- کلید حرارتی یا حافظ موتور
یک نوع کلید قطع زیر بار می باشد که برای حفاظت جریان الکتروموتور استفاده می شود و مدار قدرت را مستقیما قطع می نماید. (هم محافظ جریان مغناطیسی و هم محافظ جریان حرارتی میباشد، همچنین دارای محرک تست Test برای بازدید و سلامت کلید می باشد). این نوع کلید بهترین محافظت کننده برای موتور است. ولی از آنجایی که رنج های بالای ۱۲۵ آمپر موجود نمی باشد، در جریان های بالاتر می توان ازکلید کمپکت الکترونیکی و موتوری استفاده کرد.
۶- رله اضافه جریان یا کنترل بار
این وسیله وظیفه حفاظت موتورهای الکتریکی را در مقابل جریان اضافه برعهده دارد. یعنی در صورت ایجاد اضافه بار مدار را قطع می کند. همچنین دارای تنظیمات on delay و off delay برای ایجاد تایم در هنگام قطع و وصل مدار می باشد.
۷- بیمتال الکترونیکی
شبیه بیمتال است ولی ویژگی خاص آن در این است که قابلیت تنظیم تایم راه اندازی دارد. دارای درجه ای با واحد زمان است که class نامیده می شود و می توان زمان راه اندازی موتور را برای آن تعریف کرد.
۸- رله کنترل فاز
اختلاف ولتاژ یکی از عوامل مهم در سوختن و صدمه زدن به تجهیزات الکتریکی است. دو فاز شدن، نوسان های بیش از حد، و کم و زیاد شدن ولتاژ از مشکلاتی هستند که بسیار اتفاق می افتند. کنترل فاز فقط برای مصرف کننده های سه فاز، به خصوص الکتروموتورها مورد استفاده قرار می گیرد.
۹- تایمر (تایم رله)
تایمر وسیله‌ای است که برق ورودی خود را می‌تواند به دو ترمینال یکی بعد از دیگر در زمان معینی برساند. یعنی وقتی روی زمان مشخصی تنظیم کردیم بعد از گذشت این زمان کنتاکت وصل تایمر قطع می‌شود و در عوض کنتاکت قطع تایمر وصل می‌شود و برق می‌تواند از این کنتاکتور خارج شود. تایمر را به منظورهای خاصی در ادوات برقی استفاده می‌کنند که کاربرد آنها در چیلرها بیشتر جهت راه اندازی موتورها بصورت ستاره- مثلث میباشد.
۱۰- سوییچ استپ و استارت (کلید قطع و وصل)
این سویچ جهت قطع و وصل برق موتور در چیلر مورداستفاده قرار می‌گیرد. مزیت این سویچ این است که در زمان قطع برق از کارخانه برق موتور چیلر قطع می‌شود و هنگام وصل شدن مجدد موتور چیلر دیگر روشن نمی‌شود، بلکه باید مجدداً توسط شخص راه اندازی شود. جهت به کار گرفتن این نوع کلید باید حتماً از رله مغناطیسی استفاده کرد.
۱۱- ترمینال و کابلشوها
ترمینال‌ها جهت تقسیم و پل زدن مدارهای برقی در تابلو برق چیلر مورد استفاده قرار می‌گیرند و باید به تابلو برق چیلر محکم چسبیده باشند تا از اتصالات غیر منتظره جلوگیری به عمل آید.
کابلشوها جهت اتصال سر سیم‌ها و کابل‌ها به ترمینال‌ها و پایه پیچ ها بکار می‌روند و باید همیشه سیم‌ها و کابل‌ها را از طریق آنها متصل کرد تا از شل شدن اتصالات و در نتیجه بالا رفتن غیر نرمال آمپر جلوگیری کرد.
۱۲- کنترلر فرمان:
کنترل می توان به صورت سنتی و قدیمی، یا به صورت هوشمند و مدرن باشد مانند روشن کردن یک دستگاه به صورت دستی یا روشن کردن آن توسط کنترلرهایی مانند PLC در هر صورت، تابلو برق به نوعی مرکز کنترل و حافظت وسایل و تجهیزات می باشد.
در نتیجه این سیستم به چند روش در چیلر های تراکمی تعبیه می شود که ساده ترین نوع آن کنترل به صورت مکانیکال می باشد که نیازی به اپراتور متخصصی جهت راه اندازی چیلر ندارد.
نوع دیگر به صورت برد کنترل و میکروپروسسوری می باشد و بهترین و کاربردی ترین کنترلرهای چیلر سیستم هوشمند PLC است که در این بخش توضیح داده نشده است.
تجهیزات برقی خارج از تابلو برق چیلر های تراکمی
• آنتی فریز و ترموستات روی اواپراتور.
• روی کمپرسور در قسمت ورودی یا مکش و خروجی گاز یا دیسچارژ دو عدد گیچ (Gage) فشار سنج.
• دو عدد گیج فشار سنج بر روی پمپ روغن که یکی در قسمت فشار ضعیف و دیگری در قسمت فشار بالای پمپ وصل می‌شود. کار این گیج‌ها نشان دادن مقدار فشار میباشد.
• یک عدد کنترل فشار بالا و پایین بنام‌های High & Low- Pressure به قسمتهای فشار بالا یعنی رانش و پایین یا مکش نصب گردیده است. و چنانچه فشار از حد تنظیم شده زیادتر یا کمتر گردد برق چیلر قطع می‌شود.
• یک کنترل فشار روغن بنام اویل پرشر Oil- Pressure که اختلاف فشار بالا و پایین روغن را در حد تنظیم شده نگه می‌دارد. چنانچه از این حد اضافه گردد چیلر خاموش می‌شود و هیتر روغن که قبل از روشن کردن چیلر روغن را گرم و آماده کار می‌کند و در زمان روشن بودن چیلر هیتر از مدار خارج می شود.
