عایق چیست
به هر جسمی که مانع عبور انرژی و جرم شود، عایق گفته می شود. عایقها موادی هستند که به صورت پوشش روی سقف، کف و دیوارهای ساختمان به کار میروند. عایقهای ساختمانی استفادههای متفاوتی دارند. بعضی از آنها برای جلوگیری از رد و بدل شدن حرارت یا سرما در ساختمان به کار میروند مانند عایق کاری داکت اسپلیت. عایقهای رطوبتی برای جلوگیری از ورود و خروج آب و رطوبت و عایقهای صوتی برای کنترل صدا و کاهش آلودگی صوتی در ساختمان، استفاده میشوند.
انتخاب نوع عایق به دمای محیط، ایمنی، شرایط محیطی و قیمت آن بستگی دارد. ضخامت عایق باید به گونهای انتخاب شود که از نظر اقتصادی بهینه باشد، یعنی با حداقل ضخامت عایق از هدر رفتن انرژی جلوگیری شود .
انواع عایق به اشکال مختلف صفحهای، تختهای، آجری، ورقه ای و نواری در بازار وجود دارند.
عایق کاری به دلایل مختلفی انجام می شود که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اتلاف انرژی
- حفاظت در برابر آتش سوزی
- افزایش دوام سازه
- ایجاد آسایش گرمایشی و سرمایشی
- کاهش آلودگی صوتی
عایق ها از نظر عملکرد به سه دسته تقسیم می شوند:
الف) عایق صوتی
عایق صوتی لایهای است که برای جلوگیری از نفوذ صدا و رد و بدل شدن صدا در محیط استفاده میشود. از این عایقها در خانهها، سینماها و سالنهای کنفرانس و کلا هرجایی برای جلوگیری از آلودگی صوتی استفاده میشود.
عایق های ویسکوالاستیک – فایبرگلاس مواد معدنی – آکوستیک – عایق صوتی پانل گچی از انواع صوتی می باشند.
ب) عایق رطوبتی
عایقهای رطوبتی یکی از مهمترین اجزای ساختمان است که به هیچوجه نمیتوان آن را نادیده گرفت. مناسب نبودن عایقهای رطوبتی باعث نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان شده و خصوصا در فصل سرما که باران و برف زیاد است، میتواند باعث خرابی ساختمان شود.
عایق های قیر و گونی – ایزوگام – پیشساخته – پرایمری – پلیمری – نانو از انواع رطوبتی می باشند.
ج) عایق حرارتی (مانند عایق کاری داکت اسپلیت)
عایق حرارتی مادهای است که مانع از انتقال حرارت از یک محیط به محیط دیگر میشود. گرما همیشه از محیط گرم به محیط سرد منتقل میشود، برای مثال در یک خانه در زمستان گرما از درون به بیرون منتقل میشود و در تابستان به عکس گرمای بیرون به درون خانه منتقل میشود. عایقهای حرارتی از این رد و بدل شدنها جلوگیری میکنند. عایقهای حرارتی، بهترین و مهمترین عامل برای کنترل و مصرف انرژیهای ساختمانها هستند.
عایق های پشم معدنی یا پشم سنگ – سلولزی – پشم شیشه یا فایبرگلاس – فوم پلییورتان – پلیاستایرن – نانو از انواع حرارتی می باشند.
در این بخش به کاربرد عایق های حرارتی در تاسیسات ساختمان می پردازیم:
اولین اقدام برای عایق کاری حرارتی ساختمان انتخاب عایق حرارتی مناسب و سازگار با شرایط محل مورد استفاده است. هنگام انتخاب عایق علاوه بر توجه به خواص حرارتی آن، چند نکته مهم زیر را نیز باید مورد نظر قرار داد:
در مکان هایی که امکان آتش سوزی وجود دارد استفاده از مصالح قابل احتراق مجاز نیست. در صورت لزوم استفاده از این مصالح باید آن ها را به مواد ضد آتش آغشته کرد. باید یادآورد شد که گونه بندی واکنش در برابر آتش از دو جنبه مشارکت در آتش سوزی و مقاومت در برابر گسترش حریق حائز توجه است.
عایق حرارتی می تواند از داخل، خارج و یا به صورت لایه ای در میان عناصر ساختمانی اجرا شود. عایق کاری از خارج، اینرسی حرارتی ساختمان را به حداکثر می رساند و سبب می گردد که نوسان های دمای داخل ساختمان کاهش یابد و تنظیم دما به سادگی انجام پذیرد. این روش برای ساختمان های با استفاده مداوم (مسکونی وغیره) بسیار مناسب است.
عایق کاری از داخل اغلب برای ساختمان های با استفاده منقطع (اداری و غیره) توصیه می شود.
ویژگیهای عایق حرارتی مناسب
- مقاومت بالای در برابر حرارت داشته باشد.
- عایق باید با شرایط آب و هوایی و منطقهای هماهنگ باشد به طور مثال برای مناطق مرطوب باید در برابر رطوبت مقاوم باشد و یا برای مناطق پرازدحام هم باید علاوه بر عایق حرارت، عایق خوبی برای صدا باشد.
- ازنظر شیمیایی خنثی باشد و واکنش نشان ندهد.
- در ساخت عایق از مواد سمی مانند آزبست استفاده نشده باشد.
- در برابر پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز مقاومت خوبی داشته باشد.
- در برابر قارچ و میکروب مقاوم باشد و آلودگی ایجاد نکند.
- عایقهای خوب خاصیت مویینگی بالا و چگالی خوبی دارند.
- ساختار مستحکم و در هنگام اجرا چین وچروک در آن ایجاد نشود.
- نباید واکنش زیادی در برابر گرما و سرما از خود نشان دهد و منبسط و منقبض نشود.
- نباید در اثر فشار و وزن خاصیت خود را از دست دهد.
- در برابر آتش مقاوم باشد.
عایق کاری لوله های سرمایش و گرمایش و کانال توزیع هوا
۱- عایق بندی با عایق پشم شیشه و پشم سنگ روکش مل و ماستیک
این روش یکی ازمتداول ترین روشهای عایقکاری در حال و گذشته بوده شاید بدلیل اینکه این روش از هزینه های کمی نسبت به روشهای دیگر دارد.
این نوع عایقکاری در موتورخانه ها و لوله هایی با سایز بزرگ بیشترین کاربرد را دارد.
۲- عایق بندی با انواع مختلف عایق های الاستومریک
این عایق ها برای لوله های آب سرد بسیار مناسب می باشند و همچنین برای لوله های آب گرم تا دمای صد درجه نیز توصیه می گردند نصب این عایق ها بسیار ساده تر از روشهای دیگر بوده و هزینه های نصب را کاهش می دهد همچنین در لوله ها خوردگی ایجاد نمی کند، مشکلات تنفسی برای نصاب بوجود نمی آورد و از همه مهمتر بازدهی آنها با توجه به سلول بسته ای که دارند از همه روش ها بالاتر است. این روش را هم می توان بعد از پیچیدن پلاستیک مل و ماستیک کرد تا دوام آن نسبتا افزایش یابد و با روکش و ورق و ورق کاری صنعتی هم می توان دوام و عمر این عایق ها را تا حد زیادی افزایش داد.
این نوع عایقکاری در لوله هایی با سایز پایین و کانل های توزیع هوا مانند عایق کاری داکت اسپلیت و هواساز بسیار استفاده می شود.
کانال های پیش عایق (مقطع گرد و چهاگوش) نیز در ذخیره انرژی کاربرد های فروانی دارند و از نظر قیمت نسبت به موارد فوق بالاتر می باشد.